Een Grijskaart, wat doe je ermee?

In de fotografie kun je een grijskaart gebruiken als hulpmiddel. Je kunt de grijskaart gebruiken voor het meten van de juiste belichting. Maar je kunt de grijskaart ook gebruiken om de juiste witbalans te bepalen.
Een grijskaart kun je bijvoorbeeld kopen bij een fotozaak. Ze zijn te koop in allerlei vormen en maten. Als sleutelhanger, als karton of als uitvouwbaar scherm.
Maar wat ze gemeen hebben is dat ze allemaal dezelfde kleur grijs hebben.

Juiste belichting met behulp van de grijskaart

Bij de meeste mensen staat de camera zodanig ingesteld dat het licht gemeten wordt van het hele beeld. Vaak met de nadruk op het midden.
De camera meet het reflecterende licht. De camera’s nemen aan dat hetgeen je fotografeert gemiddeld een grijswaarde heeft van 18%. Dit klopt bij verreweg de meeste foto’s. Maar soms gaat dit fout. Je fotografeert bijvoorbeeld een persoon met heel veel tegenlicht. De camera krijgt veel licht binnen, en kiest dus een zodanige sluitertijd en diafragma dat het gemiddelde van de foto goed belicht is. Met het resultaat dat de persoon op de foto te donker zal zijn.

In het onderstaande voorbeeld heb ik een pen gefotografeerd op een zwarte achtergrond, en daarna op een witte achtergrond. Ik heb de camera op een bepaald diafragma gezet. De sluitertijd berekende de camera zelf.

Zoals je ziet is de pen op de foto met de witte achtergrond te donker, en op de foto met de zwarte achtergrond te licht. Bovendien ziet de witte achtergrond er grijs uit, maar ook de zwarte achtergrond is naar het grijs getrokken.

Blijkbaar is de belichting in beide gevallen niet goed om de pen mooi op de foto te krijgen. Ik ga nu dus de grijskaart gebruiken. De camera zet ik op een bepaald diafragma, en ik laat de camera zelf de sluitertijd bepalen. Ik leg de grijskaart op de plek van de pen. Ik maak een foto van de grijskaart, die beeldvullend is. Ik bekijk wat de waarde is van de sluitertijd. Vervolgens stel ik het diafragma en de gevonden sluitertijd in op de manuele stand van de camera.

Ik haal de grijskaart weg, en fotografeer de pen met deze belichting nogmaals op zowel de witte als de zwarte achtergrond. Dit zijn de bijbehorende foto’s:

Zoals je ziet is nu de pen zowel bij de linkerfoto als bij de rechterfoto juist belicht. Omdat ik zelf het licht gemeten hebt met behulp van de grijskaart, is de belichtingsmeter van de camera niet in de war geraakt door de witte of de zwarte achtergrond. In principe kan ik nu elk voorwerp hier fotograferen met deze instellingen.

Juiste witbalans met behulp van de grijskaart

De kleur van het licht is anders op verschillende delen van de dag. Lamplicht heeft een heel andere kleur dan bijvoorbeeld daglicht. Je kunt een grijskaart ook gebruiken om de kleur weer neutraal te maken. Dit is niet altijd wenselijk, omdat je dan bijvoorbeeld dat gezellige gelige kroegenlicht neutraliseert en zo alle sfeer eruit haalt.

Maar het komt ook vaak voor dat de kleur van de foto niet helemaal klopt. Bijvoorbeeld doordat de camera de witbalans niet helemaal juist inschatte.

Als je fotografeert in jpeg, dan is het belangrijk om de witbalans van te voren goed te zetten. Heel veel compact camera’s kunnen alleen maar in jpeg fotograferen. Bij Spiegelreflex camera’s en veel systeemcamera’s kun je kiezen of je in RAW of in jpeg fotografeert. Als je de witbalans van een jpeg bestand corrigeert in Photoshop (Elements), dan krijg je te maken met kwaliteitsverlies.

Spiegelreflexcamera’s kun je met behulp van een grijskaart of een wit papier instellen op de juiste witbalans. Dit is een functie in de camera.
Als je een compact camera hebt, dan kun je de witbalans meestal ook handmatig instellen op zonlicht, schaduw, gloeilamp etc.

Als je fotografeert in RAW kun je achteraf in Photoshop de witbalans nog veranderen zonder kwaliteitsverlies. Ik heb bijvoorbeeld deze foto gemaakt bij kunstlicht. In de linkerfoto zie je dat ik eerst de grijskaart mee heb gefotografeerd. In de tweede foto heb ik de grijskaart weggelaten.

Vervolgens open ik beide foto’s in de RAW converter van Photoshop (elements). Bij de foto met de grijskaart bepaal ik met het witbalans pipet de juiste kleurtemperatuur. En deze waarde pas ik vervolgens toe op de foto met de koffie.  Nu heeft mijn foto een neutrale kleur.

In ons blog over de witbalans kun je meer lezen over deze werkwijze.

Als je in RAW fotografeert, dan is het dus heel handig om een grijskaart aan te schaffen. Zo voorkom je een hoop belichtingsproblemen en kleurverschillen.

Zo, tijd voor een kopje koffie………

Waardeer je onze blogs en tips? Laat het blijken door op dit artikel te reageren.